CAMBO

Provincia:  
A Coruña
Concello: Irixoa
Parroquia: Ambroa
Aldea / Barrio / Lugar: Os Chaos
Nome do alumn@: Ángel Seijas Abeal
Curso: 
1º de ESO
Data da recollida:25-10-2013
Nome d@ informante:
Idade:13
Relación c@ alumn@:

VERBA: Cambo.                                                                                                                                         CLASIFICACIÓN GRAMATICAL: Substantivo masculino.
FONÉTICA: Cambo.
SIGNIFICADO: Ferramenta en forma de vara de madeira cun gancho de ferro na punta para enganchar as froitas das árbores.                                                                                                                                 

FRASE DE EXEMPLO: Collín o cambo para poder chegar ás mazás máis altas. 

RASTRO

Provincia:  
A Coruña
Concello: Monfero
Parroquia: Val Xestoso
Aldea / Barrio / Lugar: Rubeiras
Nome do alumn@: Ana González Fernández
Curso: 
1º de ESO
Data da recollida: 20-11-2013
Nome d@ informante: Ascensino Fernández Pena
Idade:78
Relación c@ alumn@: Avó
VERBA: Rastro
CLASIFICACIÓN GRAMATICAL: Substantivo, masculino.
FONÉTICA:
SIGNIFICADO: Obxecto de madeira que se enganchaba aos animais (mulas, vacas, bois) e sobre o cal se botaban cargas para transportalas a rastro.
FRASE DE EXEMPLO: Engancheille  o rastro ás mulas para que trouxesen os sacos.
CAUSAS DO DESUSO: A chegada da maquinaria.
FAMILIA: rastreiro, rastrón

CRIBO

Provincia:  
A Coruña
Concello: Monfero
Parroquia: Val Xestoso
Aldea / Barrio / Lugar: Rubeiras
Nome do alumn@: Ana González Fernández
Curso: 
1º de ESO
Data da recollida: 20-11-2013
Nome d@ informante: Ascensino Fernández Pena
Idade:78
Relación c@ alumn@: Avó

VERBA: Cribo
CLASIFICACIÓN GRAMATICAL: substantivo, masculino.
FONÉTICA: cribo
SIGNIFICADO: Obxecto que se usaba para sacarlle o po e os anacos que non fosen cereais, aos cereais.
FRASE DE EXEMPLO: Utilicei o cribo para limpar o millo.
CAUSAS DO DESUSO: A chegada da maquinaria.
SINÓNIMOS: Peneira

TRADUCIÓN: castelán: cedazo; inglés, pepper; catalán, crivello; francés, crible; 
IMAXES:

SOLIÑO

Provincia:  
A Coruña
Concello:  Irixoa
Parroquia: Ambroa
Aldea / Barrio / Lugar:
Vilar da Viña
Nome do alumn@: Alba Rodríguez Purriños
Curso: 
1º de ESO
Data da recollida: 29 de outubro de 2013
Nome d@ informante:
Carmen Vidal Espiñeira
Idade:
73
Relación c@ alumn@:
Avoa

VERBA: Soliño
CLASIFICACIÓN GRAMATICAL: Substantivo masculino.
FONÉTICA: Soliño
SIGNIFICADO: Peza que se usaba para enganchar os animais, ós apeiros de labranza
FRASE DE EXEMPLO: Rompeu o soliño cando estabamos arando cos animais.
CAUSAS DO DESUSO: Xa non se utilizan os apeiros de labranza de antes, agora son máis modernos.
SINÓNIMOS: cambo, cambón, gabita, soles.

FERRADA

Provincia:  
A Coruña
Concello:  Irixoa
Parroquia: Ambroa
Aldea / Barrio / Lugar:
Vilar da Viña
Nome do alumn@: Alba Rodríguez Purriños
Curso: 
1º de ESO
Data da recollida: 29 de outubro de 2013

Nome d@ informante:
Carmen Vidal Espiñeira
Idade:
73
Relación c@ alumn@:
Avoa

VERBA: Ferrada
CLASIFICACIÓN GRAMATICAL: Substantivo feminino.
FONÉTICA: Ferrada
SIGNIFICADO: Recipiente metálico con forma de vaso e cun mango longo, que se usaba para beber ou coller líquidos doutro recipiente maior.
FRASE DE EXEMPLO: Deixa a ferrada na pila que vou beber.
CAUSAS DO DESUSO: Xa non se usa, agora hai vasos.
SINÓNIMOS: tanque, cacharolo
TRADUCIÓN: Castelán, ferrada

IMAXES:

CANADA

Provincia:  
A Coruña
Concello:  Irixoa
Parroquia: Ambroa
Aldea / Barrio / Lugar:
Vilar da Viña
Nome do alumn@: Alba Rodríguez Purriños
Curso: 
1º de ESO
Data da recollida: 29 de outubro de 2013

Nome d@ informante:
Carmen Vidal Espiñeira
Idade:
73
Relación c@ alumn@:
Avoa

VERBA: Canada
CLASIFICACIÓN GRAMATICAL: Substantivo feminino
FONÉTICA: Canada
SIGNIFICADO: Recipiente con furadiños para facer queixos
FRASE DE EXEMPLO: Rompeu a canada mentres facía o queixo.
CAUSAS DO DESUSO: Séguese a usar o obxecto, pero o nome perdeuse.
SINÓNIMOS: canado
TRADUCIÓN: Castelán, canada

IMAXES:
Similar a esta:

ABORDELAR

Provincia:  
A Coruña
Concello: Irixoa
Parroquia: Ambroa
Aldea / Barrio / Lugar:
Nome do alumn@: Adrián Mosquera Varela e Sergio Torrado Morado
Curso: 
1º de ESO
Data da recollida: 29-11-2013
Nome d@ informante: Carmen Espiñeira
Idade:
Relación c@ alumn@: Profesora

VERBA: Abordelar
CLASIFICACIÓN GRAMATICAL: Verbo.
FONÉTICA: Abordelar.
SIGNIFICADO: Reforzar en casos difíciles a xunta dun carro, arado… 
Usábase tamén en sentido figurado referido a apoiar ou axudar a unha persoa.

FRASE DE EXEMPLO:  Boa foi que o abordelara que senón aínda tiña o problema.

HERALDO

Provincia:  
A Coruña
Concello:MONFERO
Parroquia: SAN FIZ
Aldea / Barrio / Lugar: XESTAL
Nome do alumn@: Víctor Gómez Varela
Curso: 
1º de ESO
Data da recollida: 10/10/13
Nome d@ informante: María
Idade: 38
Relación c@ alumn@: Nai

VERBA: Heraldo
CLASIFICACIÓN GRAMATICAL: Substantivo masculino singular.
SIGNIFICADO: Carteiro
FRASE DE EXEMPLO: Chegou o heraldo moi cedo cunha carta.
CAUSAS DO DESUSO: Agora úsase a palabra carteiro.
OBSERVACIÓNS: Na Antigüidade clásica, o heraldo era a persoa que na Grecia antiga transmitía as ordes das autoridades ou anunciaba os produtos dos comerciantes
SINÓNIMOS: Mensaxeiro

TRADUCIÓN: Castelán heraldo.

MARIPOSAS dos MORTOS


Provincia:  
A Coruña
Concello: Irixoa
Parroquia: Coruxou
Aldea / Barrio / Lugar: Lamela
Nome do alumn@: Ana Pena Freire
Curso: 
1º de ESO
Data da recollida:
Nome d@ informante: Mª Carmen
Idade:56
Relación c@ alumn@: Avoa

VERBA: Mariposas dos mortos
CLASIFICACIÓN GRAMATICAL: Substantivo.
FONÉTICA: Mariposas dos mortos
SIGNIFICADO: Unha especie de vela que ten un corcho redondo cunha mecha que se introducía nun vaso de aceite para alumear a un defunto.
FRASE DE EXEMPLO: Cando morreu meu veciño, puxeron as mariposas dos mortos para que puidésemos ver.
CAUSAS DO DESUSO: A chegada da electricidade.


ADIVAL

Provincia:  
A Coruña
Concello: Irixoa
Parroquia: Coruxou
Aldea / Barrio / Lugar: Lamela
Nome do alumn@: Ana Pena Freire
Curso: 
1º de ESO
Data da recollida:
Nome d@ informante: Mª Cármen
Idade:56
Relación c@ alumn@: Avoa

 VERBA: Adival
CLASIFICACIÓN GRAMATICAL: Substantivo masculino.
FONÉTICA: Adival
SIGNIFICADO: Corda grosa e longa para amañar a carga dos carros.
FRASE DE EXEMPLO: Meu avó o ano pasado fixo un adival para ensinarme como era e despois, regaloullo a un veciño para amarrar a carga dos carros.
CAUSAS DO DESUSO: A aparición dos tractores
TRADUCIÓN: Cabestro, cabestre, halter, halther, licol